Nieuwsberichten

Steeds meer landbouwers zitten met hun handen in het haar en vrezen dat hun oogsten onomkeerbare schade zullen leiden door de aanhoudende droogte. Het captatieverbod dat door de West-Vlaamse provinciegouverneur afgekondigd werd begin deze week versterkt dat risico en zet de inkomens van vele duizenden land- en tuinbouwers op de helling. Voor de tweede keer in evenveel weken tijd roep ik alle betrokkenen op om snel werk te maken van een betaalbare weersverzekering voor onze land- en tuinbouwers.

De temperaturen gaan voorbij de 30 graden Celsius en regen blijft uit. De terrasjes zitten dan wel vol – net als alle slaapaccommodaties aan de kust – maar voor heel wat land- en tuinbouwers ontwikkelt zich een grote ramp. Steeds meer noodkreten worden de wereld in gestuurd, zowel van individuele landbouwers, als van telersverenigingen en landbouworganisaties.

Opwarming van het klimaat

Is de opwarming van het klimaat intussen zo ver gevorderd dat we er vrede mee zullen moeten nemen dat perioden van extreme hitte en extreme neerslag het haast onmogelijk maken om nog op een normale manier te telen in Vlaanderen? Laat ons hopen van niet! Wetenschappers zijn het er over eens dat we dit nog kunnen vermijden, met een internationale en globale aanpak. Vlaanderen trekt hier – op initiatief van minister van energie Tommelein – duidelijk mee aan de kar. Denk maar aan de ambitieuze energiedoelstellingen die hij opstelde voor Vlaanderen.

34 graden!

Maar intussen blijft het vandaag wel heet in Vlaanderen. Het kwik stijgt deze namiddag tot 34 graden in het centrum van West-Vlaanderen. De teelten verschroeien verder en West-Vlaamse land- en tuinbouwers staan er stilaan alleen voor. Niet alleen mogen ze geen water meer oppompen in het Ijzerbekken, vanaf vandaag komt daar ook nog eens een captatieverbod in het Leiebekken bij. Enkel uit de Leie zelf mag nog water opgepompt worden, maar enkel na er melding van gemaakt te hebben.

Onomkeerbare schade

Het gebrek aan neerslag en het verbod om water op te pompen om de akkers zelf te “beregenen” doet de wanhoop toenemen. De minister gaf deze morgen in de commissie landbouw toe dat de gevolgen van de aanhoudende droogte steeds zichtbaarder worden en bevestigde dat er voor sommige teelten onomkeerbare schade opgetreden is. De voorspelde regenbuien van komend weekend zullen voor sommige teelten dus te laat komen.

Nood aan betaalbare weersverzekering

Ik zeg het voor de tweede keer in evenveel weken tijd: een betaalbare noodweerverzekering voor de land- en tuinbouwsector zou voor geruststelling kunnen zorgen. Mijn oproep van vorige week werd in de pers door de verzekeringskoepel Assuralia afgeketst. Vandaag vroegen ikzelf en sommige collega-parlementsleden in de commissie landbouw aan de minister hoe ze dat dossier verder ziet evolueren. Tenslotte nam het Vlaams Parlement in 2012 daarover een resolutie aan van mijn Open Vld-collega’s Lydia Peeters en Karlos Callens.

De minister gaf aan dat ze zelf wel gelooft in het concept van een betaalbare weersverzekering en ziet er ook wel de voordelen van in. Toch moest ook zij tijdens onderhandelingen vaststellen dat de Vlaamse verzekeringssector niet geneigd is om in de nabije toekomst een betaalbare weersverzekering aan te bieden. De voornaamste redenen die de sector opwerpt zijn dat een noodweerverzekering onvoldoende winstgevend is en dat de Vlaamse markt daarvoor te klein is.

Om te kunnen komen tot een betaalbare weersverzekering heeft de minister nu de intentie om een subsidieregeling (cofinanciering met de Europese Unie) uit te werken binnen het kader van PDPO III.

Landbouwramp?

Bij het KMI (Klimatologisch Instituut) liep al een onderzoek naar de vorstschade van mei en of die erkend kan worden als landbouwramp. Hetzelfde geldt voor de huidige droogte en lage neerslagconcentraties. Daar werd reeds in april aan het KMI een vooronderzoek gevraagd door de Vlaamse Regering. In de loop van volgende week worden de analyses van het KMI verwacht. Indien het KMI daar gunstig in adviseert en ook aan alle andere voorwaarden voldaan wordt, dan kan de huidige aanhoudende droogte erkend worden als landbouwramp.

Factuur grondwaterwinning stijgt

Maar er is nog meer. Sommige land- en tuinbouwers konden zich de voorbije dagen en weken behelpen door grondwater op te pompen (=grondwaterwinning). Voor hen is de kans op mislukte oogsten kleiner, maar dan wel ten koste van een veel hogere waterfactuur van de VMM (Vlaamse Milieumaatschappij). In de commissie landbouw vroeg ik de minister om hen niet te vergeten wanneer deze aanhoudende droogte als landbouwramp erkend wordt en dus ook hen te compenseren voor de geleden (financiële) schade door een lagere heffing van de VMM toe te kennen.

De minister merkte op dat mijn voorstel inging tegen wat gisteren in de commissie leefmilieu beslist werd, met name om de tarieven voor het oppompen van grondwater op te trekken in grondwaterarme gebieden. Ik gaf de minister mee dat het voorstel mijn volledige steun krijgt, maar dat ik verwijs naar een tijdelijke uitzonderingsmaatregel wanneer het KMI de aanhoudende droogte erkent als landbouwramp.

Ontzilting zeewater en droogtekredieten

Tot slot lanceerde ik nog drie voorstellen, waarvan twee deze ochtend in de commissie landbouw en één in de plenaire vergadering deze namiddag. Zo komt er binnenkort op mijn initiatief in de commissie landbouw een hoorzitting over risicobeheersing met zicht op GLB 2020, waar ook noodweer onder valt.

Daarnaast gaf ik ook mee dat het mijn overtuiging is dat we net als in 1976 moeten overwegen om renteloze droogtekredieten aan te bieden aan land- en tuinbouwers die door de aanhoudende droogte in liquiditeitsproblemen geraken. In de plenaire vergadering van het Vlaams Parlement lanceerde ik de vraag naar onderzoek over de opportuniteiten van ontzilt zeewater voor beregening van akkers in tijden van waterschaarste en/of extreme droogte.

Mijn tussenkomsten in de commissie landbouw en de plenaire vergadering kunnen hieronder herbekeken worden.