Nieuwsberichten

De een is benjamin van het Vlaams Parlement, de ander nestor. Een jonge belofte van 28 versus een ervaren rot van 78. Een halve eeuw scheidt hen, maar de gelijkenissen zijn groot. Ze zijn allebei liberaal in hart en nieren. Ze zetelen samen in het Vlaams Parlement, zitten broederlijk naast elkaar in de commissie Landbouw, Visserij en Plattelandsbeleid én zijn of waren allebei de jongste burgemeester van Vlaanderen. Leeftijdsverschil of niet: Francesco Vanderjeugd en Herman De Croo vuren elkaar graag aan. Met raad en daad.

Plaats van afspraak is Michelbeke, deelgemeente van Brakel, ten huize Herman De Croo. De ontvangst is hartelijk en gemoedelijk. De ontmoeting met zijn jongste collega Francesco Vanderjeugd is een blij weerzien. Hoe gaat het in Staden, en van die zaken. En dat De Croo net terug is uit India waar hij samen met gewezen Brits premier Tony Blair mocht spreken voor ruim een miljoen mensen. De minister van Staat vertelt honderduit. Een zaak is duidelijk: het Orakel van Brakel heeft zijn bijnaam niet gestolen. En Vanderjeugd moet niet veel onderdoen.

“Ik onthoud verjaardagen, volg de rouwberichten en lees de kleine annonces in de pers. Je stuurt briefjes, hé.”
– Herman De Croo –

Van onderpastoor tot paus

Nu we het toch over wereldleiders hebben. Herman, u was 26 toen u burgemeester werd. Francesco 24. Is het jonge burgemeesterschap de beste kweekvijver voor politiek talent?

Herman De Croo: “In het rooms-katholicisme word je geen bisschop als je negentien bent. Je gaat eerst naar het seminarie, wordt onderpastoor, pastoor, deken, kanunnik, bisschop. En één wordt paus. Je moet de leerschool doorlopen. Het burgemeesterschap is een van de beste leerscholen. Je onderhandelt, legt problemen uit. Het is beter om eerst burgemeester te zijn dan parlementariër.”

Er is natuurlijk een verschil tussen politiek op lokaal, Vlaams of federaal vlak.

Francesco Vanderjeugd: “Nu ik in het Vlaams Parlement zit, kan ik vergelijken: het lokale is het mooiste niveau. Omdat je echt wel werkt in functie van je ambt. Het is heel veeleisend.”

De Croo: “Toen ik begon had ik 28 zitdagen per maand. In herbergen, soms in de achterkeuken tussen de duiven. Ik was bijna elke dag aanspreekbaar voor grote en kleine persoonlijke problemen. Vandaag wordt dienstbetoon bijna niet meer gedaan. Het is niet goed, niet populair, et cetera. Maar dienstbetoon heeft voordelen: ten eerste, je leert veel. Waar mensen voor stemmen, bijvoorbeeld. En je leert gezinnen en families kennen. Van tijd tot tijd hoor ik: mijn grootvader is bij u geweest voor dit. En mijn vader is bij u geweest voor dat. Drie generaties, hé.” “Je moet georganiseerd zijn. Ik werk al 55 jaar met opneemmachientjes. Ik dicteer alles en volg het op. Nog een voorbeeld. Ik onthoud verjaardagen, volg de rouwberichten en lees de kleine annonces in de pers. Je stuurt briefjes, hé.”

Vanderjeugd: “Herman, dat heb ik mee van jou. Zo schreef ik een brief naar Lindsey De Grande (de Belgische atlete kreeg in 2011 te horen dat ze aan leukemie leed, nvdr.). Ik las haar verhaal in de krant, wenste haar succes en complimenteerde haar doorzettingsvermogen. Jonge landbouwers die hun verhaal doen, die het moeilijk hebben: idem. Hup, ik stuur een brief. Dat doet wonderen. Als politicus voer je beleid, maar wil je ook een boodschap brengen. Een boodschap van ondersteuning.”

 

Kan je op lokaal vlak op relatief korte termijn zaken zichtbaar veranderen? Ten opzichte van Vlaams of federaal niveau?

De Croo: “Nee. Niet het niveau, maar de termijn speelt een rol. Ik heb het geluk gehad om acht jaar hetzelfde departement te leiden. Ik heb de eerste stenen gelegd en de realisatie meegemaakt. Gewoonlijk zien je opvolgers het resultaat. Als je in een gemeente twaalf jaar aan zet blijft, kan je veel meer doen. Al vraagt het veel meer werk. Ik deed bijvoorbeeld nooit dezelfde weg van mijn huis naar het gemeentehuis. Nooit. Dat is maar vijf kilometer, maar ik nam altijd een andere route.”

Vanderjeugd: “Zes jaar gaat enorm snel. Toen ik begon, dacht ik: Amai, zes jaar is een lange periode. Maar we zijn al over de helft. Er blijft nog maar goed 2,5 jaar over.”

De drempel als burgemeester moet laag blijven. Soms komen er mensen van in de zestig tot bij mij, een jonge gast, om advies te vragen.” ­
– Francesco Vanderjeugd –

Te oud om te stemmen

Als jonge burgemeester, Francesco: is uw leeftijd een voor- of een nadeel?

Vanderjeugd: “Het is niet evident. Toen ik begon waren er veel vooroordelen. Omwille van mijn leeftijd. Maar ook omdat ik als kapper uit een apolitieke sector kom. Ik ben het gewoon om met de haren van vrouwen te werken, was het beeld van velen. Terwijl ik al van mijn vijftiende politiek actief volg. Ik moest op mijn strepen staan. Bijvoorbeeld tijdens het burgemeestersoverleg. Luc Martens (oud-burgemeester van Roeselare, CD&V, nvdr.) gaf me die kans. Maar ik moest ervoor vechten. Maar zoals Herman zegt: dienstbetoon is belangrijk. Omdat de mensen naar jou komen, soms tot tranen toe. En ze vertellen. Die drempel als burgemeester moet heel laag blijven tegenover je inwoners. Soms komen er mensen van in de zestig tot bij mij, een jonge gast, om advies te vragen.”

Als meest doorwinterde politicus van het land, Herman: is uw leeftijd een voor- of een nadeel?

De Croo: “Een oudere landbouwer zei tegen mij: Herman, jij moet stoppen met politiek. Je bent nu 75. Ik zeg: Je hebt gelijk. Maar dan moet jij stoppen met stemmen. Als ik te oud ben om kandidaat te zijn, ben jij te oud om te stemmen. En het debat was voorbij.”

Vanderjeugd: “Dat is ongelofelijk met Herman. Geef hem drie woorden en met zijn kennis en ervaring is hij meteen vertrokken. Ik ben altijd voorstander om jonge mensen kansen te geven, maar in combinatie met ervaring. En let op, Herman is een van de meest actieve parlementsleden. Hij is er altijd bij.”

“Politiek is een marathon. En negen op tien politici doen het met 42 kleine sprintjes.”
– Herman De Croo –

De taal van het web

Veel politici die in zeer korte tijd furore maken, verdwijnen even snel. Hoop je op een carrière zoals uw confrater, Francesco?

Vanderjeugd: “Vroeger was men je trouw tot je fin de carrière. Nu gaat het snel. Er is zo veel aanbod, er is zo veel verschil. Ik weet niet of het vandaag nog mogelijk is om een carrière zoals die van Herman uit te bouwen. De vraag is of dat nodig is? Ik zetel in het parlement maar blijf daar heel nuchter onder. Ik geniet, want het kan ook plots gedaan zijn. De setting verandert voortdurend. En je moet er rekening mee houden.

De Croo: “Politiek is een marathon. En negen op tien politici doen het met 42 kleine sprintjes. Maar een marathon loop je stap per stap, niet sprint na sprint.” “Vergelijk het met te hete soep op restaurant. Je hebt drie opties: blazen en onbeleefd zijn, toch je lepel nemen en je tong verbranden, of erover praten met je buurman. Tegen het einde van het gesprek is de soep afgekoeld. Je moet doseren.”

Internet en sociale media zijn natuurlijk snel. Raken de reacties en mails van mensen die u niet goed gezind zijn jullie?

De Croo: “Wij zijn veel te onvoorzichtig in onze reacties. Als echte zeveraars mij schrijven, antwoord ik kort en bondig.”

U antwoordt wel.

De Croo: “Ik schrijf enkel: Wat overdreven is, is zonder betekenis.”

Vanderjeugd: “Ik wacht even, pak de telefoon en bel hen op. Want dan verschieten ze pas. Ze zijn verbaasd om meneer de burgemeester te horen en zijn al in een heel andere stemming. Als politicus ben je niet de zot van iedereen. We verdienen net als elke burger om respectvol behandeld te worden. Ook wij zijn mensen van vlees en bloed, met de nodige emoties.”

“Als CD&V denkt bloed te ruiken, slaan ze toe.”
– Herman De Croo –

Driebanden in politiek

Vandaag is de situatie in Staden erg precair, Francesco. Uw meerderheid is gebroken. U moet rekenen op de steun van CD&V om verder te kunnen besturen. Is er een oplossing in zicht?

Vanderjeugd: “De meerderheidsgroep werd altijd gepercipieerd als een anti-CD&V-coalitie, terwijl dat niet zo is. Het was de houding van CD&V die ons en andere partijen naar elkaar bracht. Nu is het moeilijk, omdat het afhangt van anderen. Met name van CD&V.“

De Croo: “Als ze denken bloed te ruiken, slaan ze toe.”

Vanderjeugd: “Dat is de grote vraag. En dat vind ik het jammere van politiek. Met wat goede wil geraken we er samen uit. Maar politiek is … Zoals Herman zei: als ze bloed ruiken, gaan ze tot het uiterste. En dat is jammer. Misschien ben ik nog te naïef op dat vlak: ik geloof dat het goed kan komen en er een oplossing gevonden kan worden, over de partijgrenzen heen. Politiek is volgens mij zoveel meer dan politieke spelletjes spelen.”

 

De Croo: “Ik ben geen biljartspeler, ik ken er niets van. Maar in biljart heb je drie of vier banden. Ik kan makkelijk de witte bal tegen de rode bal kaatsen. Geen probleem. Maar waar eindigen de ballen nadat ze drie banden geraakt hebben? Politiek is niet het stoten, maar het weten waar de kettingreactie eindigt. Als je dat meester bent, voorspel je wat jouw beslissingen teweegbrengen.”

“Ik heb liever een Open VLD van 15 procent die orde op zaken stelt, dan een populistische partij van 20 procent die met de wind meedraait.”
– Francesco Vanderjeugd –

Boerenbuiten boven

Jullie zijn allebei geboren en getogen in een landelijke gemeente. Sterkt dat jullie band? En heeft dat invloed op jullie politieke carrière?

De Croo: “Ja, er is een verschil tussen het landelijke en zij van de stad. De stadsmentaliteit is veel moeilijker, gediversifieerder, veel meer immigranten. Het is een andere politiek.”

Vanderjeugd: “Je ziet dat ook goed in het partijbestuur.”

De Croo: “Je bent in een partij maar zo sterk als met wie je samenwerkt. Ik ga geen namen noemen, maar ook bij ons heb je zwakkere mensen in de partij. Als puntje bij paaltje komt, zie je onmiddellijk … (laat zijn hand vallen als een slagersmes, nvdr.). En het is gedaan. Je hebt natuurlijke ook sterke mensen.”

Zouden jullie ooit nog het platteland willen inruilen voor de stad?

Vanderjeugd: “Nee. Kijk, mijn broer woont in Antwerpen. Ik voel me er verdwaald. Bij mij thuis ga ik te voet of met de fiets door Staden en ik zeg goedendag tegen Jos. Ik stop eens. Ik ken de gemeenschap en zij kennen mij. Het kleine en dichtbij zijn spreekt mij aan.”

De Croo: “Termont: 45.000 voorkeursstemmen. Op de fiets, in Gent. En Boris Johnson, de burgemeester van Londen. Ook met de fiets. De technieken van op den buiten kan je ook toepassen in de stad. Maar dat hoef ik Francesco niet meer te leren.”

Onlangs was er de peiling van onder ander VTM en het Laatste Nieuws. Die zag er voor jullie niet rooskleurig uit. Open VLD zakt twee procent ten opzichte van 2014.

De Croo: “Het gevolg van de Turteltaks. Of toch de communicatie errond, want in se heeft ze (Annemie Turtelboom, nvdr.) gelijk.”

Vanderjeugd: “Klopt! Het had beter de Freyataks geheten. Federaal zitten we met een tekort van bijna 3 miljard. Op Vlaams niveau moet er 9 miljard opgehoest worden omwille van een Sinterklaaspolitiek. Net zoals Alexander de stekker uit de regering trok tijdens de BHV-periode – en woord hield –, hield Annemie ook het been stijf om zaken op te lossen uit het verleden. Alleen jammer dat mensen haar daardoor persoonlijk zijn gaan viseren.” “Peilingen zijn ook maar peilingen. Ik heb liever een Open VLD van 15 procent die orde op zaken stelt, dan een populistische partij van 20 procent die met de wind meedraait.”

Heren, dankjewel.

-Interview by Arne Vansteenkiste-
-Photos by Joke Couvreur-