Nieuwsberichten

(speech 11 november 2015)

 

We komen hier jaarlijks samen aan dit monument uit respect voor de geschiedenis. Uit respect voor het leed en verdriet die miljoenen mensen te verwerken kregen tijdens de eerste wereldoorlog en tijdens alle grote oorlogen en conflicten die er op volgden. Uit respect voor de opofferingen die mensen maakten; sommigen vrijwillig, de meesten omdat ze nu eenmaal geen andere keuze hadden.

Terwijl er langs het 750 kilometer lange Westfront miljoenen soldaten ingegraven zaten, strijdend voor elke centimeter grond, vluchtte al wie het kon zo ver mogelijk weg van het strijdgewoel. Op de vlucht voor moorden, executies, verkrachtingen en platgebrande huizen. 1,5 miljoen Belgen vluchtten voor hun leven. Richting Nederland, Engeland of diep in Frankrijk.

Vluchten is van alle tijden. Het gebeurde al eeuwen voor de eerste wereldoorlog; maar het gebeurt ook vandaag nog. Wereldwijd zijn meer dan 60 miljoen mensen op de vlucht voor oorlogen in onder andere Syrië, Soedan, Afghanistan, Somalië en Myanmar. Jammer genoeg zien veel Europeanen die vluchtende mensen als een uitdaging, een overrompeling, een plaag of als schadelijk voor onze Westerse samenleving.

Die denkwijze, die houding, getuigt van een gebrek aan empathisch vermogen en een bijzonder fout wereldbeeld. Vluchten doet niemand voor zijn of haar plezier. Niemand laat graag zijn of haar vrienden, familie, woning en eigengemaakte cultuur achter om enkele 1000-den kilometers verder opnieuw te beginnen en te proberen overleven op een plaats waar men zelf de taal niet van machtig is.

Wat in Syrië en Irak gaande is, verschilt niet eens zoveel van waarvoor onze voorouders op de vlucht sloegen; ook vandaag nog zijn moorden, executies, verkrachtingen en platgebrande huizen dagelijkse kost en ze zijn al jaren aan de gang. U en ik zouden hetzelfde doen; we zouden samenrapen wat we kunnen en onze geliefden naar veiligere oorden proberen loodsen.

Het maatschappelijke verlies dat met een oorlog gepaard gaat is zoveel groter dan enkel het tellen van levenloze lichamen en afgebrande gebouwen. Het gaat over een verlies aan toekomstperspectieven, een verlies aan innovatie en motivatie… een verlies aan talent.

Daarom is het belangrijk om vandaag stil te staan bij wat ooit was, maar zeker ook bij wat had kunnen zijn en wat is kunnen worden. De Westerse, democratische samenleving werd in haar geschiedenis meermaals uitgedaagd, wordt nog dagelijks uitgedaagd en zal nog herhaaldelijk uitgedaagd worden.

Het is aan ons om daar telkens op de juiste manier mee om te gaan; om ons af te vragen of wij het altijd wel zo goed hadden, om empathie te tonen, om onze nek uit te steken en onze verantwoordelijkheid te nemen. Want hadden de Nederlanders, de Engelsen of de Fransen onze voorouders niet opgevangen, dan hadden wij hier ook niet gestaan.

Niet enkel de gesneuvelden, maar ook de helpende burgerbevolking van toen en die van nu verdienen onze erkenning en onze eeuwige dankbaarheid. Met het neerleggen van deze krans eren we elk van hen.

Nooit zullen we hun opoffering en inzet vergeten.

– Foto by Joke Couvreur –