Maatschappij van de bange blanke man en vrouw
STADEN – de politieke actualiteit laat me allerminst onberoerd. Sinds 14 oktober kleurt ons politiek landschap anders en dat is bij mij niet onopgemerkt gebleven. Hieronder vind je mijn ongezouten mening over wat ons land nu overkomt.
De afgelopen weken was er heel wat te doen rond het Compact van Marrakesh. Of voor de goede verstaanders het Compact van New York… What’s in a name? De stellingen liepen hoog op en de confrontatie werd niet vermeden. Een mens zou bijna gaan denken dat er alweer verkiezingen in aantocht zijn. Het begon allemaal op zondagavond 14/10/2018. De resultaten van de gemeenteraadsverkiezingen, dé verkiezingen die het dichtst bij de mensen zou moeten staan, kwamen stilletjes aan binnen. En wat bleek: in heel wat Vlaamse steden en gemeenten scoorde het Vlaams belang bijzonder goed. De toon en de framing in aanloop van de verkiezingen werden zodanig gepolariseerd dat extreem rechts weer wat vooruitgang boekte en nota bene ging lopen met heel wat kiezers van de N-VA. Daar hadden ze in Antwerpen niet echt op gerekend.
De meester strateeg én leider van de gematigd extreem rechtse partij, N-VA, vond dat het welletjes was geweest. Hij vond dat het tijd was om terug in actie te komen. Hij had zich immers al die tijd als een échte heer discreet achter de schermen van het nationale strijdtoneel opgesteld. Gezien heel wat mensen informatie inwinnen via de sociale media en de korte berichtgevingen in de reguliere pers zocht hij een stok om mee terug te slaan. Hij kwam op het lumineuze idee om een symbooldossier van onder het stof te halen. Een dossier dat hij eigenlijk een beetje uit het oog was verloren omwille van de hevige kiesstrijd in de Vlaamse koekenstad. Het Compact, gemakkelijk te framen en ideaal om kort door de bocht mee te gaan. Gezien migratie reeds een lange tijd een hot item is, en terecht, hét ideale lokmiddel om zijn extreem rechtse kiezers terug te winnen.
Toch nog even schetsen: regeringspartij N-VA laat de eerste minister, Charles Michel naar de VN in New York vertrekken met de boodschap dat België het befaamde Compact zal ratificeren. Het compact dat trouwens dient als een kompas voor alle landen die een antwoord willen vinden op de uitdagingen rond migratie en dus niet de soevereiniteit afneemt van de ondertekende landen.
Geen vuiltje aan de lucht voor N-VA, althans tot voor die bewuste verkiezingsavond in oktober. Daarna was het plots alle hens aan dek om de premier ervan te overtuigen in eigen land te blijven en de bevolking op te zetten tegen het compact dat ervoor zou zorgen dat alle deuren wagenwijd zouden komen open te staan. Een stormloop aan vluchtende migranten is immers niet wat de gemiddelde burger ziet zitten. Alle regeringspartijen hielden principieel het been stijf met als gevolg de val van Michel 1. De N-VA werd het slachtoffer en werden uit de meerderheid “geduwd” om opnieuw de oppositiebanken in het federale halfrond te gaan warm houden tot mei ‘19. Een rol die de partij eigenlijk wel ligt op dat niveau. Het zit immers niet zozeer in hun DNA om federaal mee te regeren.
N-VA werd op sociale media prompt gepromoveerd tot nationale held nummer 1. Het ging hen duidelijk niet over de postjes, noch het electorale belang maar over de bescherming van onze waarden en normen. De woede van de mensen groeide uur per uur en velen riepen zelfs op om een Vlaams front te vormen en het cordon vaarwel te zeggen! Een kolfje naar de hand van organisaties zoals die van ‘Schild en vriend’. Dat zegt genoeg! Tot zover wat we al weten…
Maar is die woede omwille van de zogenaamde inhoud van het compact wel terecht? Zijn we eigenlijk echt allemaal bange blanke mannen en vrouwen geworden? Ligt onze schrik echt in de gevolgen van dat compact? Of is er meer aan de hand? Volgens mij is ieder individu slim genoeg te weten dat men geen schrik hoeft te hebben van een andersgekleurde medeburger. Echter groeit de onrust bij de bevolking sinds jaar en dag.
Het falende politieke systeem én de sociale zekerheid die altijd maar meer en meer onder druk komt te staan liggen volgens mij aan de basis van dit alles. Mensen werken slag om slinger en hebben niet het gevoel dat ze op het eind van de maand veel overhouden om mee te kunnen met de alsmaar meer eisende maatschappij. Het leven wordt duurder en duurder. Men voelt zich onderdrukt en er is angst! Angst om dat beetje sociale zekerheid waar men aan toe bijdraagt te verliezen. Angst voor het verliezen van hun houvast. Angst voor het onbekende. Maar angst is een gevaarlijke en slechte raadgever en kan vreemde dingen doen met een mens. Angst is uiteindelijk altijd een tikkende tijdbom. Zo was er een partij die eind de jaren 30 van de vorige eeuw de macht greep door de bevolking, die doordrenkt was met angst, zich verwaarloosd voelde en misnoegd was, op te jutten. Deze keer niet omwille van vluchtende migranten maar omwille van medeburgers met een andere geloofsovertuiging en het feit dat zij het blijkbaar wat beter hadden dan de gemiddelde inwoner van dat land. Het leidde tot één van de ranzigste periodes uit de geschiedenis van het mensendom.
De ingesteldheid en het niveau van angst van velen doet me vandaag huiveren. Het maakt me enorm bezorgd omwille van het feit dat de gevolgen zeker niet zullen uitblijven als er niks gedaan wordt aan het echte probleem. Hét probleem dat alle politici van ons land zou moeten bezig houden: ‘Onze sociale zekerheid opnieuw heruitvinden’. Het naoorlogse model van onze sociale zekerheid, dat kroostrijke gezinnen ondersteunt is niet meer actueel en is door de jaren heen, omwille van onder andere de angst van vele politieke generaties om immers niet meer her verkozen te worden, niet meer geactualiseerd. Er werd weliswaar aan gesleuteld, hervormd daar waar nodig, maar het werd nooit over boord gegooid.
Daarom, als we ten gronde de angst van de mensen willen begrijpen en vertalen, is het vijf voor twaalf. We dienen resoluut een volledige nieuwe koers te varen. Zodat we onze welvaart en zekerheid generaties lang nog kunnen garanderen. ‘Starting from scratch’ als het ware. Een model aannemen dat elke burger gelijk behandelt, gelijke kansen biedt en beloont als men arbeid verricht of aanbiedt.
Want laat ons eerlijk zijn, migratie is van elke tijd. Het kwam zelfs onze economie heel vaak ten goede. Natuurlijk kan je niet elke migrant over dezelfde kam scheren, net zoals je dat niet mag doen met elke Belg. En natuurlijk is er het verhaal van rechten en plichten.
Ook wij gingen emigreren. Echter krimpt de generatie die dat meemaakte jaar na jaar. De wreedheden die mensen toen ondervonden kennen de meesten van ons enkel en alleen van het zien van een duidingsprogramma op Canvas. Het is dus logisch dat mensen op den duur vaker wakker liggen van het welzijn van dieren dan dat van mensen die vluchten voor oorlog en geweld. Ik hoop alleen dat de inzichten niet te laat wijzigen wanneer tijden veranderen en misschien ook wij opnieuw nederig op de vlucht moeten omwille van het bijvoorbeeld veranderende klimaat.
Migratie is volgens mij dus niet de kern van de wonde maar de etter van een onverzorgde wonde. De diepe wonde zelf is dus van een heel andere orde. Want diep van binnen zijn wij geen bange blanke maatschappij dat bang is voor anderskleurige medemensen. Want uiteindelijk zijn we vandaag allemaal wereldburgers. Wereldburgers die waar ook ter wereld ze zich gaan nestelen gewoon het beste willen voor hun kinderen en kleinkinderen. We vieren dit jaar de 70ste verjaardag van de universele verklaring van de rechten van de mens. We mogen dat feestje toch niet verknallen door knal het tegenovergestelde te gaan doen? Voormalig Amerikaans first lady Eleanor Roosevelt stelde bij het opmaken van de universele verklaring dat het lot van de mensenrechten in de handen ligt van alle burgers in al onze gemeenschappen.
We staan dus opnieuw op een keerpunt van onze geschiedenis. We zullen opnieuw kant moeten kiezen, keuzes moeten maken. Hoe willen we op de dag van vandaag decennia later herinnerd worden als volk. Als een volk dat verdeeld was en de verkeerde keuzes maakte en zich liet leiden door angst en polarisatie. Of een eendrachtig volk dat humaan was ten aanzien van zij die nood hadden aan humaniteit? Aan welke kant willen we staan en door welke informatie willen we ons laten leiden? Hoever willen we ons verdiepen tot de informatie die op ons af komt? Het is aan ons allen om recht te staan voor het goede van de mensheid en zo het verschil te maken. En het is aan de politiek om op te treden als een ware geneesheer of geneesdame om de wonde te ontsmetten en ervoor te zorgen dat ze een korst mag krijgen en zo uiteindelijk zuiver kan genezen…
Los van mijn eigen politieke engagement en los van het feit dat deze politieke theatrale vertoning, in mei van volgend jaar, wel eens m’n zetel in het Vlaams parlement en dus die van mijn partij kan kosten, heb ik als mens alreeds een keuze gemaakt. Ik hoop diep van binnen dat velen het met mij eens zijn, en dat ik kan blijven genieten van het lied ‘bange blanke man’ van Willem Vermandere… Alleen de tijd en het gezonde verstand zullen de kleinkunstenaar, die ik enorm bewonder, gelijk geven dat we de deur moeten openen.
Francesco Vanderjeugd,
16 december 2018