Nieuwsberichten

Bijna 100 jaar geleden, in het najaar van 1918, stond op Stadenberg tijdelijk een groot militair veldhospitaal om gewonde Amerikaanse soldaten te verzorgen. Voor 103 jonge soldaten mocht de hulp niet baten; zij lieten er uiteindelijk het leven na gestreden te hebben om onze streek te helpen bevrijden. Deze namiddag werd op die plaats – waar nu Open Huis staat – een oorlogsmonument onthuld.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog maakte de Duitse bezetters snel heel veel terreinwinst om uiteindelijk vast te lopen in de Westhoek. Jarenlang zou de frontlijn amper of niet verschuiven tot de geallieerden hun tegenoffensief starten. Dat werd mogelijk gemaakt nadat ook de Verenigde Staten in april 1917 de oorlog verklaarden aan de Duitsers en de geallieerden kwamen versterken op het Westfront in Frankrijk en in de Westhoek.

Evacuatiehospitaal #5

Tijdens de opmars van de geallieerden verschoof de frontlijn steeds meer op landinwaarts en werd ook onze gemeente bevrijd. Om gewonde soldaten achter de frontlinie op te vangen en te verzorgen werd gebruik gemaakt van tijdelijke militaire veldhospitalen. Eind 1918 werd zo’n Amerikaans veldhospitaal, genaamd Evacuatiehospitaal #5, opgetrokken op Stadenberg. Dat hospitaal volgde de Amerikaanse troepen van de 37^e en 91^e divisie die reeds opgerukt waren vanuit Noord-Frankrijk en die meevochten in het Ieper-Leie-offensief.

Tijdelijke begraafplaats

Uiteindelijk zou het militair veldhospitaal anderhalve maand (24 oktober tot 9 december 1918) op Stadenberg gestationeerd blijven. Ook 103 jonge Amerikaanse soldaten die meevochten om onze regio te bevrijden, kwamen op Stadenberg door hun verwondingen of door ziekte om het leven. Elk van hen kreeg een rustplek op de tijdelijke begraafplaats aan de overkant van de straat. Na de oorlog werden hun lichamen gerepatrieerd naar Amerika of verplaatst naar een permanente begraafplaats, zoals bijv. de Amerikaanse begraafplaats in Waregem, waar Amerikaans president Barack Obama hen nog een groet bracht in maart 2014.

Oorlogsmonument onthuld

Om de gesneuvelde soldaten, maar ook alle dokters, verpleegsters en vrijwilligers die in Evacuatiehospitaal #5 actief waren te eren en herdenken, werd vandaag op die plaats een oorlogsmonument onthuld. Een pijnlijk stukje geschiedenis wordt zo op een mooie manier herdacht.

Geschiedenis mag zich nooit herhalen

Hoewel ik er zelf niet kon bij zijn, was ik in gedachten aanwezig. Jaarlijks herdenken we op 11 november de geschiedenis en het leed en verdriet van miljoenen mensen. Het is de taak van onze samenleving en van onze politici om te zorgen dat die vreselijke smet op onze geschiedenis zich nooit meer herhaalt. Daarom is het belangrijk dat we wereldwijd goeie, doch kritische, relaties aanhouden met elkaar en in het bijzonder met de sterke mogendheden in deze wereld.

De Verenigde Staten zijn de belangrijkste economische en militaire partner van de Europese gemeenschap en wereldwijd ook de grootste militaire mogendheid. Toch mag dat niet als vanzelfsprekend bevonden worden. Tot dat punt kwamen we door decennia lang te bouwen aan die relatie.

Dat ik zelf niet aanwezig kon zijn bij dat mooi en ingetogen moment, komt omdat ik werd uitgenodigd om deze week in de Verenigde Staten deel te nemen aan het trans-Atlantisch netwerk EU40 dat de banden tussen parlementsleden uit Europa en leden van het Amerikaans congres wil versterken. Hoe sterker we de banden met elkaar aanhouden en hoe meer we elkaar spreken – zowel in goede als uitdagende en moeilijke tijden – hoe groter de kans is dat de geschiedenis zich niet zal herhalen.

Met de onthulling van dit prachtige monument draagt Staden daar ook haar steentje toe bij. Het oorlogsmonument kan steeds bezocht worden op de site van Open Huis (Ieperstraat 157 in Staden).